7 LỢI ÍCH CỦA VIỆC DẬY SỚM
☘ Dậy sớm không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn, hạnh phúc hơn mà còn cải thiện miễn dịch và giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
☘ Chủ động và kiên trì hơn
Một số người thành công, gồm cả các CEO, đều ủng hộ "Câu lạc bộ 5 giờ sáng", một khái niệm được Robin Sharma tạo ra trong cuốn sách cùng tên của ông. Cuốn sách chia sẻ quan điểm rằng những giờ đầu tiên trong ngày vô cùng quý giá và nếu bạn làm chủ buổi sáng, bạn sẽ làm chủ cuộc sống của mình.
Theo một nghiên cứu của Đức, năm 2011, những người có thói quen thức dậy sớm thường có tính bền bỉ, hợp tác và ham muốn có những trải nghiệm mới.
☘ Tỉnh táo và ít lo lắng hơn
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí PlosOne (Mỹ), năm 2020 cho hay, tâm trạng ít lo lắng hơn có liên quan mật thiết đến thói quen ngủ của bạn. Ngoài ra, dậy sớm cũng giúp tâm trạng bạn tốt hơn, tỉnh táo, giúp tăng cường sức khỏe và tâm trí thoải mái hơn.
Một nghiên cứu của Anh đã phát hiện ra rằng người dậy sớm sẽ hoàn thành công việc buổi sáng nhanh hơn và phát triển mạnh ở nơi làm việc. Trong khi đó, những người đấu tranh để rời khỏi giường có nhiều khả năng bị trầm cảm, stress và thừa cân.
Các nhà nghiên cứu đã khảo sát trực tuyến 1.068 người trưởng thành về thói quen ngủ, ăn uống, cũng như mức độ hạnh phúc, lo lắng và sức khỏe thể chất. Tiến sĩ Joerg Huber của ĐH Roehampton cho biết, người dậy sớm có xu hướng khỏe mạnh và hạnh phúc hơn, cũng như có chỉ số khối cơ thể thấp hơn.
☘ Bớt trì hoãn hơn
Bạn có quen nhấn nút báo lại khi báo thức kêu vào buổi sáng không? Rất có thể, bạn sẽ ít làm điều đó hơn nếu thức dậy sớm.
Theo thông tin khoa học trên cơ sở dữ liệu Sciencedirect, bạn sẽ ít trì hoãn hơn nếu duy trì thói quen tốt vào buổi sáng.
☘ Ít suy nghĩ tiêu cực hơn
Rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, dẫn đến nguy cơ bị trầm cảm cao hơn. Cố định thời gian ngủ và thức lành mạnh, bạn có thể có một tâm trí khỏe mạnh và cảm giác tích cực.
☘ Hài lòng với cuộc sống hơn
Cuộc khảo sát 1.033 người cho thấy, có thời gian ngủ và thức nghiêm ngặt giúp con người hài lòng với cuộc sống hơn.
Người có thói quen dậy sớm thường xuyên hài lòng thêm 13% trong đời sống cá nhân, tăng 18% tài chính và tăng 21% sự hài lòng trong cân bằng công việc và cuộc sống.
☘ Khả năng miễn dịch tốt hơn
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong khả năng miễn dịch. Nó cần thiết cho não, sức khỏe nói chung và cũng phụ thuộc vào chu kỳ sinh học như tiêu hóa.
Hệ thống miễn dịch có thể đưa chúng ta vào giấc ngủ cũng như đánh thức chúng ta. Vì vậy duy trì đều đặn thói quen dậy sớm sẽ giúp quá trình trao đổi chất được tổ chức tốt, góp phần tăng cường hệ miễn dịch.
☘ Tiêu hóa tốt hơn
Chúng ta có một chu kỳ sinh học điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức. Ruột cũng có một đồng hồ như vậy.
Nếu chúng ta thức và ngủ đúng giờ, hệ tiêu hóa sẽ hoạt động đều đặn hơn, giúp ruột, dạ dày và quá trình trao đổi chất trật tự hơn.

【你忘記了沒關係，我記得就好】-「國際期刊研究顯示：失智是可以預防的！」：69歲的林中興，原本在鐵工廠工作，十年前罹患「阿茲海默症」，開始出現記憶力不佳，忘東忘西的症狀，生活上需要靠太太林麗卿的協助，沒想到太太也罹患「帕金森氏症」，身體行動不便，但夫妻倆仍撐著身體的病痛互相扶持。
　
林麗卿說，丈夫就當她的腳，出門在外都會緊緊牽她的手，怕她跌倒，而她就當丈夫的頭腦，提醒他忘記的事物，「我們是最佳拍檔。」
　
■她當他的大腦，他當她的手腳
林麗卿坦言，丈夫生病後性情大變，軍人出身的他，個性較嚴肅，但罹患阿茲海默症後，記憶力變得短暫，一下子就忘記發生的事情，性格也變得較快樂。
　
但因為丈夫罹病也出現很多的困擾，每次請丈夫去買東西時，丈夫口中要不斷重覆念著這個東西的名字直到雜貨店，不然下一秒就忘了。丈夫有時連怎麼穿衣服都會忘記，甚至穿到太太的衣服，才會驚覺衣服太小。
　
「我也生病了，有時候我會很生氣，怎麼他都記不起來？」林麗卿回憶，最痛苦是當自己的身體很不舒服，心跳得很快，外表四肢僵硬，卻找不出病因時，整整兩年看遍醫師卻無法確診，那種心情真的很煎熬，加上又要照顧失智丈夫，那時真的壓力很大，還好女兒會聽母親訴說心情，並且開導母親說，父親生病是不得已的，要多體諒父親。
　
林麗卿說，自己確診是「帕金森氏症」，比中度還要嚴重，出門不敢騎機車，怕會失去平衡摔倒，於是請丈夫載她出門，她就指引他方向，「現在我還會訓練丈夫洗碗、曬衣服，幫忙分擔家事。」林中興也笑說自己以前都不做家事的，洗衣服也免談，現在鄰居看到他在曬衣服，都很驚訝！[1]
　
■國際期刊研究顯示：失智是可以預防的！
失智症可以預防，已經有越來越多的研究顯示「是真的」，而且都提到要改變飲食、運動的習慣，再增加腦力訓練。這篇刊登在《阿茲海默症與失智症》（Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association）期刊上的研究也不例外[2]。
　
但是每個人的身體素質不一樣，需要的預防措施也應該要不一樣，美國康乃爾醫學中心神經病學家Richard Isaacson就針對這部分，設計了一套量身定做的預防方法，結果不只是改善了失智症患者的認知功能，對於那些健康的人，「也顯示出認知能力的改善。」
　
Isaacson和團隊招募了154位有阿茲海默症家族史的人，年齡介在25～86歲之間，「值得注意的是，大多數人還沒有出現『失憶』的症狀，但認知功能已經大幅的降低了，其中還有35人已經診斷出患有輕度認知障礙（MCI），這種變化可能會引起周遭人的注意，但不影響個人進行日常活動的能力。」
　
而在檢測這些人的血壓、血糖、膽固醇、體脂、腰圍，還有荷爾蒙濃度之後，研究團隊發現有些共通性，「隨著腰圍變大，大腦負責掌管記憶的海馬迴（hippocampus）會縮小，就會開始出現各種失智的症狀。」
　
■怎麼做可以預防失智？
1.每星期吃2~3次半杯藍莓或草莓
2.每週吃2~3份富含Omega-3脂肪酸的魚類
3.喝咖啡或牛奶時，添加可可黃烷醇（powdered cocoa flavanols）
4.每天食用1匙初榨橄欖油
5.減少攝取糖和碳水化合物
6.每天至少睡7.5小時
7.每星期至少進行３次有氧運動和重量訓練
8.學習新事物，像是學習樂器或其他語言等
9.打坐、冥想、瑜珈
　
研究團隊整理出適合大多數人的作法，進行18個月個人化的生活控制後，遵照這些做法的人，記憶力、思考能力都提升了；但如果沒有做到這些條件的人，認知功能還是持續下降。
　
而且很特別的是，如果已經是認知功能障礙的人，必須要做到60％以上，才能提升認知功能，但對於健康的人來說，沒有做到60％，只做到一部分，認知功能還是提高了。
　
大致上的方向是差不多的，都是需要多吃健康的食物、多運動，但Isaacson建議，這些生活好習慣還是要按照身體需求來，所以在開始預防失智症之前，不妨先去做全身性的健康檢查，並詢問醫師、營養師、運動教練自己適合什麼樣的生活方式，再來按部就班的執行，會比自己練習來得效果更好。[3]
　
■老年失智症的運動處方
失智症好發於老年人，且隨著年齡層愈高，其盛行率也愈高。老年失智症並非正常的老化現象，真正的原因不明，其特徵為中樞腦神經組織產生退化現象而形成腦組織萎縮。得到老年失智症的人會漸漸的喪失記憶並且出現語言和情緒上的障礙。
　
嚴重時，病患會喪失生活自理的能力。目前對失智症仍無特效藥，藥物以精神行為治療為主，但改善的效果有限，無法完全康復。服用藥物之後，可明顯改善攻擊、妄想等行為症狀，使得患者合作度變高，進而大幅減輕照顧者的負擔。
　
服用藥物治療老年失智症是必須的，然而讓患者善用剩餘的腦力，保存患者的自我照顧能力，多多安排活動，包括聽音樂、養寵物、種花等行為療法，亦能夠改善疾病的進展。此外，規律運動已經被證實具有預防及改善老年失智症的效果，然而要如何做運動才能有效果，在此提供一些建議。
　
(一)、有氧運動：
散步、騎腳踏車、爬樓梯、游泳等運動，都具有效果。考量老年人的體力，適度的進行，只要能達到“臉紅心跳”的程度即可。在心跳速率增加，而且有一點喘的運動強度下，持續進行45分鐘以上，每週至少3次。根據研究，在這樣的運動條件之下，連續進行8週，能夠明顯改善失智及情緒的症狀。
　
(二)、重量訓練：
在健身房的設備與專業體適能指導員的輔助下，舉重與肌力訓練能明顯改善失智的症狀。雖然在家裡並不是都有這些專業設備與人員，還是可以進行較為簡易的重量訓練。讓老人家坐在椅子上，以雙腿緩慢抬起裝滿水的大型保特瓶，再緩慢放下，進行8次後務必休息3分鐘。如此重複5次。雖然看似麻煩，然而有照顧者的鼓勵與陪伴，能夠增進老年人的信心，更讓老年人願意參與運動。
　
此外，在進行散步的過程中，讓長者自行攜帶飲用水(小瓶礦泉水)，讓他拿在手上，散步時可同時揮動手臂，或是做出舉啞鈴的動作。看似簡單的動作，亦能達到阻力訓練的效果。坊間亦有彈力帶的器材，具有使用簡單、價格便宜的便利性。
　
(三)、平衡訓練：
老年失智症患者較正常老年人有更容易跌倒。平衡訓練能夠強化肌力、增進動作協調性，進而減少跌倒的機會，降低骨折的傷害。太極拳、外丹功、瑜珈等運動，可以訓練老年人的平衡能力，更能提供有氧運動與重量訓練的助益。
　
從事運動時，老年人應該依據個人身體功能與體能狀況設定計劃。由於老年人的身體機能衰退，因此在進行運動前，家屬應事先告知醫師，以了解身體的疾病狀況(高血壓、心血管疾病、糖尿病、氣喘)，並且須清楚藥品使用的副作用，尤其某些藥品會產生暈眩或是沮喪、疲勞、虛弱等症狀，這些都須要事先了解，才有益於運動處方的設計。
　
唯有正確的醫療與照護，方能改善失智者的病況，不但可以降低醫療與照顧的費用，也可提升失智者與照顧者的生活品質。[4]
　　
　　
【Reference】
1.來源
➤➤資料
∎[1] (元氣網)「失智照護故事／你忘記了沒關係 我記得就好」：https://health.udn.com/health/story/10698/3701513
∎[2] Isaacson RS, Ganzer CA, Hristov H, et al. The clinical practice of risk reduction for Alzheimer's disease: A precision medicine approach. Alzheimers Dement. 2018 Dec;14(12):1663-1673. doi: 10.1016/j.jalz.2018.08.004. Epub 2018 Nov 13. PMID: 30446421; PMCID: PMC6373477.
▶ (ScienceDirect)：https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1552526018335131
∎[3] 失智是可以預防的！美國研究：這9條生活習慣先做到6條 | Heho健康
https://heho.com.tw/archives/63340
∎[4] (高醫醫訊-守護健康全為您)高醫醫訊月刊第三十三卷第一期-「老年失智症的運動處方」：http://www.kmuh.org.tw/www/kmcj/data/10206/20.htm
　　
➤➤照片
∎衛生福利部-國民健康署【失智症預防】：https://www.hpa.gov.tw/Pages/Detail.aspx?nodeid=1253&pid=7163
　　
2. 【國衛院論壇出版品 免費閱覽】
▶國家衛生研究院論壇出版品-電子書(PDF)-線上閱覽
https://forum.nhri.org.tw/publications/
　　
3. 【國衛院論壇學術活動】
▶https://forum.nhri.org.tw/events/
　　
#國家衛生研究院 #國衛院 #國家衛生研究院論壇 #國衛院論壇 #衛生福利部 #國民健康署 #失智症 #阿茲海默症 #帕金森氏症

衛生福利部 / 國民健康署 / 財團法人國家衛生研究院 / 國家衛生研究院-論壇

➥【愛滋病患中COVID-19的死亡—謹慎解釋】：2019年新冠狀病毒感染(COVID-19)大流行開始以來，我們一直試圖了解COVID-19重症和死亡率的預測因子。
　　
數據顯示年齡和慢性合併症是主要危險因素，但是對免疫抑制病患的風險又是如何？患有惡性疾病的患者和接受器官移植的患者可能有更高的風險，但對於其他類型的免疫功能低下的族群，包括愛滋病病患，證據尚不明確。愛滋病患者，甚至是病毒血症已經得到良好控制或是免疫重建者，是否也處於發生COVID-19重症和死亡的危險中？
　　
本文是英國愛滋病協會主席Laura Waters博士針對近期登在Lancet HIV雜誌中的一篇分析愛滋病患中COVID-19死亡的研究所作的回應。
　　
Krishnan Bhaskaran博士及其同事刊登在最近一期的Lancet HIV雜誌中的文章分析OpenSAFELY平台的HIV感染者中COVID-19的死亡情況。
　　
OpenSAFELY是英國約1730萬成年人的健康資料數據庫。27480名愛滋病感染者的死亡率(佔研究人口的0.16%)高於一般人群，調整後的危險比為2.59 (95% CI 1.74-3.84；p <0.0001)。但是，由於在研究進行時英國缺乏SARS-CoV-2檢測，因此沒有感染者或有症狀者的分母人數。
　　
另外一項對英國COVID-19住院患者的分析研究(ISARIC)也發現，愛滋病毒感染者的死亡風險較高，調整後的危險比為1.69 (95% CI 1.15-2.48；p = 0.008)。本文作者認為，Bhaskaran及其同事排除了年齡、性別等因子的影響，但兩項研究針對干擾因素都無法完全進行調整。
　　
黑人種族中愛滋病與COVID-19死亡的關聯“特別明顯”(HR 4.31 [95% CI 42-7.65] 相對非黑人個體的1.84 [1.03-3.26])，與英國公共衛生部門的數據不一致。
　　
該數據顯示黑人種族的死亡率要小得多。在英國，某些關鍵職業似乎有較高的COVID-19風險，而這些職業中黑人和少數民族的工人比例很高，但Bhaskaran和同事的研究並未調整這些職業的影響。這可以解釋一些與種族有關的明顯的死亡風險，同時也是造成死亡率與愛滋病之間相關的潛在干擾因素。
　　
愛滋病感染者和無其他合併症的人可能不會在系統中被註冊或告知醫生其愛滋病狀況，這意味著被納入分析的人群比較傾向患有一些合併疾病，也因此本來就有更大的風險成為COVID-19的重症。
　　
Bhaskaran和同事的研究強調了合併症的重要，因此認為HIV感染但沒有其他合併症者COVID-19死亡的風險沒有增加。另外，對於嚴重的免疫抑制或尚未控制的病毒血症與COVID-19重症和死亡風險還不確定。
　　
雖然南非西開普省(Western Cape)的一項研究發現二者間的關聯，但數據不完整，因為許多參與者近期沒有病毒量或CD4細胞數的檢驗值。與ISARIC相似，對OpenSAFELY的分析無法根據HIV治療或替代HIV控制指標做調整，是這個研究重要的限制。
　　
了解誰最有可能成為COVID-19重症的高風險以及原因，對於臨床建議和預防工作至關重要。Bhaskaran及其同事將有關HIV感染者COVID-19死亡風險的重要發現帶入了公共領域，並對研究的優缺點持坦率的態度。
　　
然而，他們在風險方面所得出強有力的結論，指出愛滋病與COVID-19死亡風險增加有關，而該說法可能會掩蓋研究中其他絕對死亡率低於0.1%的發現，以及25個死亡的HIV感染者中有23個(92%)有合併症，其餘兩個沒有合併症的感染者(8%)的死亡風險並沒有增加。
　　
Laura Waters博士認為，在獲得更具體的控制數據來評估HIV影響之前，我們應更謹慎的...完整轉譯文章，詳連結：http://forum.nhri.org.tw/covid19/virus/j_translate/j2498/ ( 財團法人國家衛生研究院 齊嘉鈺醫師摘要整理)
　　
📋 (ScienceDirect) The Lancet HIV - 2020-12-11
COVID-19 death in people with HIV: interpret cautiously
■ Author：Laura J Waters, Anton L Pozniak
■ Link：https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352301820303325?via%3Dihub
　　
〈 國家衛生研究院-論壇 〉
➥ COVID-19學術資源-轉譯文章 - 2021/02/02
衛生福利部
疾病管制署 - 1922防疫達人
疾病管制署