Lý do tại sao Chíp trồng và chế biến cà phê nha!

Theo bác sĩ Wynn Tran nè!

Cafe thì sao?
========
Cafe (Coffee) là thức uống nổi tiếng nhất, thông dụng nhất, và được yêu thích nhất trên toàn cầu. Quý vị có biết cafe cũng là một thức uống tốt cho sức khỏe nếu biết cách uống đúng?

Càfe mọc tự nhiên từ Ethiopia, châu Phi, sau đó du nhập vào Yemen vào khoảng năm 500 ở thành phố Mocha (tên một loại cafe nổi tiếng sau này), bắt đầu được pha phế thành nước uống có mùi. Từ đó Cafe lan nhanh ra châu Á do tính kích thích cộng với mùi thơm quyến rũ. Cafe sang châu Âu vào những năm 1600 và nhanh chóng được đón nhận thành một thức uống nghệ thuật.

Viêt Nam là nước xuất khẩu Cafe nhiều thứ hai trên thế giới (10.5% tổng số cafe toàn thế giới, trị giá 3.3 tỉ USD, năm 2018). Cafe tại Việt Nam chủ yếu là loại Robusta, có hàm lượng caffeine gần gấp đôi (2.2%-2.7% trong hạt) so với Arabica (chỉ có 1.2%-1.5% trong hạt). Lượng Caffeine trong một ly cafe sữa đá hay cafe đen tại Việt Nam, vì vậy, có lẽ cũng cao hơn so với cafe Starbuck, khoảng 200mg. Trong khi đó, Cafe tại Mỹ phần lớn là Arabica so với Robusta nên cafe tại Mỹ thường "lạt" hơn cafe ở Việt Nam.

Cafe là một chất chống oxy hoá (Antioxidant) mạnh và giàu chất kích thích do có Caffeine. Một ly cafe nhỏ (8oz) chứa 100 mg Caffeine. Ly trà xanh cùng kích cỡ (8oz) chứa 28mg Caffeine trong khi trà đen chứa 47mg Caffeine. Trong khi đó, ly Cocacola bự hơn (12oz) chỉ chứa 33mg Caffeine.

# Cafe tăng cường khả năng làm việc và làm não bộ thông minh hơn
- Do Cafe chứa nhiều Caffeine, một loại chất kích thích lên thần kinh trung ương, làm tăng adrenaline (Epinephrine), là loại hormone chiến đấu, đồng thời gửi tín hiệu đến tế bào mỡ làm tan mỡ. Một vài nghiên cứu cho thấy cafe có thể cải thiện khả năng làm việc 12% (1). Điều này giải thích vì sao có một ly cafe buổi sáng dễ làm quý vị tập trung và làm việc tốt hơn. Uống cafe trước khi tập gym cũng là một cách tốt để cải thiện khả năng tập và tăng cơ bắp.

Cafe cũng có thể làm chúng ta "thông minh" hơn do có nhiều chất kích thích Caffeine. Chất này khoá các chất ức chế hoạt động của não như Adenosine, tăng mật độ của các chất khác như Dopamine (một trong những hormone hạnh phúc tôi hay nói) và Norepinephrine, tăng cường khả năng dẫn xuất và kết nối của các tế bào thần kinh (2) dẫn đến não bộ hoạt động nhanh và hiệu quả hơn. Các nghiên cứu khác cho thấy cafe còn có thể cải thiện nhiều chức năng khác của não bộ như cải thiện trí nhớ, tính tình, năng lượng, khả năng phản ứng, và sức khỏe tâm thần (3).

# Một ly cafe chứa nhiều chất dinh dưỡng (4) như Riboflavin (B2), Pantothenic acid (B5), Manganese and Potassium, Niacin (B3). Đây là các vitamin và khoáng chất quan trọng, tuy nhiên, uống quá nhiều cafe cũng sẽ có tác dụng phụ không tốt.

# Uống cafe làm giảm rủi ro bệnh tiểu đường
- Nghiên cứu năm 2008 trên 38,000 bệnh nhân người gốc Trung Quốc ở Singapore cho thấy uống cafe nhiều hơn 4 cốc mỗi ngày giảm rủi ro bệnh tiểu đường 30% (5). Một nghiên cứu tổng hợp khác trên 457,000 bệnh nhân từ 13 nghiên cứu khác nhau cho thấy cafe có thể giảm rủi ro bệnh tiểu đường 7% cho mỗi ly cafe uống mỗi ngày (6).
Như vậy, uống cafe thường xuyên có thể giảm tiểu đường, và cũng có thể giảm tử vong và các biến chứng khác.

# Uống cafe sống lâu hơn
- Do cafe có thể tăng hiệu quả làm việc, giảm rủi ro bệnh tiểu đường, nên cafe cũng có làm chúng ta sống lâu hơn. Hai nghiên cứu tổng hợp trên 127,000 bệnh nhân năm 2009 dựa trên các dữ liệu theo dõi về tử vong do tất cả các bệnh thông thường (tim mạch, ung thư, v..v) và việc uống cafe cho thấy uống cafe có thể giảm 20% rủi ro tử vong ở nam và giảm 26% rủi ro tử vong ở nữ khi uống 3-4 ly cafe mỗi ngày (7). Rủi ro tử vong càng giảm mạnh trong trường hợp bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, giảm đến 30%. (8)

- Nghiên cứu về cafe và tuổi thọ nổi tiếng nhất đăng trên tạp chí y khoa lừng danh New England Journal of Medicine năm 2012 dựa trên 400,000 bệnh nhân tuổi 50-71 tại Hoa Kỳ và theo dõi trong vòng 13 năm (1995-2008), cho thấy uống cafe làm tăng tỉ lệ tử vong. Tuy nhiên, do uống cafe thường đi kèm hút thuốc lá nên các nhà nghiên cứu trừ ra tỉ lệ tử vong do hút thuốc lá. Kết quả ngạc nhiên là uống cafe làm giảm tỉ lệ tử vong (9), đặc biệt kết quả tốt nhất khi uống 4-5 ly mỗi ngày (HR = 0.90 cho nam. 95% CI, 0.85 to 0.96, HR = 0.84 cho nữ, 95% CI, 0.79 to 0.90).

Một trong những điểm quan trọng của cafe là nồng độ chất chống oxyhoá thuộc loại cao nhất, cao nhiều hơn cả các loại trái cây có tính chống oxyhoá. Ví dụ như tổng cộng oxyhoá (intake of antioxidant) của beta-carotene và vitamin C là 17mmol/d, trong khi cafe là 11.1mmol/d, nhiều hơn trái cây (1.8mmol/d) trà (1.4mmol/d) hay rượu (0.8mmol/d) (10). Lưu ý là cafe có tính kháng oxyhoá mạnh, quý vị hạn chế uống cafe trong lúc trị liệu hoá trị ung thư. Tôi đã viết một bài về chủ đề thực phẩm chức năng có tính oxyhoa và trị liệu hoá trị ung thư.

# Nhưng... Uống quá nhiều cafe cũng không tốt
- Bệnh viện Mayo Clinic đưa ra khuyến cáo tối đa lượng cafein mỗi ngày là 400mg, tương đương 4 ly cafe, hay 10 lon Coca, hay 2 ly nước tăng lực (11). Đây là ngưỡng an toàn cho hầu hết mọi người. Uống cafe quá nhiều, hơn 6 ly mỗi ngày sẽ có những tác dụng nguy hiểm như
- Nhức đầu
- Khó ngủ
- Hồi hộp, lo sợ
- Đứng ngồi không yên
- Đi tiểu nhiều
- Tim đập nhanh
- Đau bao tử
- Rung cơ bắp tay chân
- Tốn tiền ($3 ly cafe x 6 = $18 mỗi ngày)

# Cafe có thể tương tác với các thuốc khác như
- Ephedrine, thuốc chuyên dùng chữa nghẹt mũi, có thể tăng huyết áp, bệnh tim, thậm chí đột quỵ.
- Theophylline dùng để mở rộng đường thở, kết hợp với cafe có thể làm bệnh nhân ói mửa và tăng nhịp tim
- Echinacea, thực phẩm chức năng chữa cảm thường, có thể làm bệnh nhân dễ nhức đầu hay chóng mặt

# Cafe và bệnh gout (Gút)
- Uống Cafe có thể làm giảm bệnh gút, đây là một phát hiện thú vị gần đây. Bệnh Gout (gút) là một bệnh thường xảy ra tại Mỹ, lý do chính là tăng nồng độ uric acid trong máu, tích tụ dần dần tại các khớp. Khi thiệt độ thay đổi (thấp về đêm) hay nồng độ uric acid thay đổi (ăn nhiều đồ biển có protein), các uric tích tụ lại, khiến các bạch cầu tấn công, gây ra cơn đau gắt.
Cafe có thể ảnh hưởng đến chuỗi sản xuất uric acid thông qua tác động lên enzyme xanthine oxidase. Thông thường, enzyme này giúp cơ thể tổng hợp purine dẫn đến tăng nồng độ uric acid. Các thuốc trị gout thường (Allopurinol) ức chế enzyme này, dẫn đến giảm nồng độ uric acid. Cafe được xem là góp phần ức chế men xanthine oxidase, dẫn đến giảm bệnh gout qua các nghiên cứu tổng hợp năm 2014 (12).

Tóm lại
- Cafe là chất kích thích và chống oxyhoá mạnh, có thể tăng chức năng thần kinh, giảm rủi ro nhiều bệnh, có thể giúp quý vị sống lâu hơn (nếu không hút thuốc kèm cafe), và giúp quý vị làm việc có hiệu quả hơn nếu dùng 1-4 ly cafe mỗi ngày
- Dùng quá nhiều (trên 4 cốc cafe) có thể dẫn đến tác dụng phụ nguy hiểm.

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15657469/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7746802
3. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1467-3010.2007.00665.x
4. https://nutritiondata.self.com/facts/beverages/3898/2
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18842784
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20008687
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18559841
8. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00125-006-0435-9
9. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1112010
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988447
11. https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/caffeine/art-20045678
12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4104583/

=====================
#drwynntran #bswynntran #vietmd #coffee

https://www.youtube.com/drwynntran
Fan Page của Dr Wynn Tran
www.facebook.com/drwynntran

Angela在鮮紅色的藥丸包裝擠出一粒圓扁的藥丸，這就是她每日服用一次的甲狀腺藥物。現年29歲的Angela，已經服食該藥逾兩年，至今依然未斷藥。她透露，醫生曾建議可轉飲碘水或做手術，但她仍沒有這個打算，並期望「希望我可以乖乖食吃藥就會冇事了」。

嚴重可致心臟衰竭 呼吸也會肥
甲狀腺亢進是都市人常見的慢性疾病，輕則會影響情緒及外觀，重則可導致心臟衰竭及心律不正。「連呼吸都會肥」，原本是一句女生閒話自嘲的句子，在當年只有25歲的Angela身上，卻是無盡折磨及絕望的始源。

情緒低落壓力大 健康每下愈況
Angela形容自己4年前的生活並不如意，與前男友關係及主要為名牌時裝品牌舉辦活動的工作開始碰壁，令她的情緒長期低落。當時Angela的工作非常忙碌，工作至凌晨三四時是常事。「但當時依然重視收入，當時對我而言，賺錢最重要。」最終，Angela還是與前男友分手，但之後她就開始發現自己的身體出現多種毛病。

有一日，當Angela行至一條每天上班都會途徑的樓梯時，發現自己走到一半已經開始氣喘，並心跳加快，「當時我只暗忖自己是否『虧虧地』，但我沒有意識到自己生病了。」

漸漸Angela亦開始聽到越來越多同事跟她說同樣的話：「你做咩肥咗嘅？」「你點解樣衰咗咁多嘅？」起初她以為是自己胖了，就開始比以前做得更多運動，例如跑步、健身，甚至近年熱門的減肥運動——HIIT高強度間竭性訓練。但每次Angela做高強度運動時，心跳都異常地快，「快得整個人都感到不適」。

頸部現浮腫 確診甲狀腺亢進
Angela慢慢發現自己身體更加浮腫起來，伴隨着同事及朋友日復日的關心與批評，她開始分不清是自己胖了，還是自己太在意別人看法而造成的假像，「有啲大話你講一百次都以為係真啦，何況每日都有人係咁重覆話你肥、話你腫」。

在半年後，Angela的朋友發現她的頸部開始浮腫，在朋友的勸告下，她終於看了第一次內分泌專科醫生，她當時已經確診甲狀腺亢進。然而，由於Angela曾有藥物敏感，所以她最初選擇了接受一年的中醫治療。但Angela的病情並沒有好轉，「後來發現自己的眼都開始凸出，那時就知道自己真的要再看西醫了」。一年後，她的甲狀腺指數如三碘甲狀腺素（T3）及四碘甲狀腺素 （T4）都過高。她的T3指數比正常人的1.88至3.88mmol/l高至30mmol/l，T4比正常人的0.7至1.8mmol/l高至4mmol/l。「當時醫生跟我說，如果我再不食藥，心臟就會負荷不到，就會死。」

荷爾蒙過盛致新陳代謝加快 成心跳加速症狀
內分泌專科醫生丁昭慧指，甲亢患者會因為荷爾蒙過盛而導致新陳代謝加快，一般病人會有心跳過快、脾氣暴躁、消瘦、水腫、食慾暴增、大便頻密等問題。若病人有眼球凸出的症狀，已算是較嚴重，必要時可能要以進行手術治療。

丁昭慧指，現階段醫學界未知道甲亢的明確成因，但有研究指壓力有可能誘發甲亢。甲亢患者年齡層廣，由20到60歲以上不等，而女患者人數比男性多約四分一。

甲亢主要分兩種，分別是免疫能力異常而造成抗體，刺激甲狀腺而造成過多甲狀腺素的格雷氏病 （Graves’ Disease），較年輕患者是這種原因誘發甲亢；另一種是甲狀腺結節，較年長的患者，尤其患有俗稱「大頸泡」的甲狀腺脹大也會誘發甲亢。

藥物可控制 手術可根治
Angela現在每天所吃一顆的甲狀腺藥物，是其中一個可以控制甲狀腺亢進的方法，但每人的身體狀態不一，故每位患者都要經歷試藥的階段。「一開始我需要一天食15粒藥，後來才慢慢減少」。

除了藥物控制外，病人也可在醫生建議下飲碘水，根據世衞所指，有研究指明碘鹽可以減少甲狀腺體積，減輕甲亢病情。醫生也可以手術切除部份或全部甲狀腺以根治問題。

甲亢女患者有可能因為荷爾蒙分泌而影響經期，丁昭慧指，經期不準確的確會令女患者較難懷孕，而女患者流產風險也會相應增加。Angela則指自己原本也希望生育，「當時聽到當然會感到不開心，但最重要還是男朋友的支持和理解」。

減肥無助甲亢肥腫症狀
確診甲亢之前，Angela最在意自己在外觀上的變化。她形容當時的處境的確令自己感到很無助，「如果我真的胖了，至少我還可以去減肥」，當時Angela嘗試過控制飲食、戒酒及做運動，但身體都依然不停發脹，「但我當時都不知道原因為何，這才是我絕望的原因」。被問到會否期望自己食藥後，外觀會回復到原因的狀態，Angela表示「不敢想」，「有些人能夠回復原本的模樣，但我現在眼部還是有點凸出，有時看到還是會覺得有點點不高興」。

患甲亢喚醒健康生活模式
不過Angela指，她並不會抱怨自己患有這個病，「這個病令我更加正面」。甲亢讓她放棄了原本作息不定時的工作，當上瑜伽老師，令整個生活節奏都慢下來，她在考瑜伽老師牌的課程，學會調節自己的呼吸，在情緒波動時，一呼，一吸，就是令她放鬆的節奏。

現在Angela的甲狀腺素亦已經回落到正常水平。相對以前的生活，Angela形容現時的工作雖然都忙碌，每天都要游走三區教授瑜伽，但她形容現在的生活是「忙得有意義」，她亦開始享受現時結合運動與職業的健康生活。

影片:
【我是南丫島人】23歲仔獲cafe免費借位擺一人咖啡檔 $6,000租住350呎村屋：愛這裏互助關係 (果籽 Apple Daily) (https://youtu.be/XSugNPyaXFQ)
【香港蠔 足本版】流浮山白蠔收成要等三年半 天然生曬肥美金蠔日產僅50斤 即撈即食中環名人坊蜜餞金蠔 西貢六福酥炸生蠔 (果籽 Apple Daily) (https://youtu.be/Fw653R1aQ6s)
【這夜給惡人基一封信】大佬茅躉華日夜思念 回憶從8歲開始：兄弟有今生沒來世 (壹週刊 Next) (https://youtu.be/t06qjQbRIpY)
【太子餃子店】新移民唔怕蝕底自薦包餃子 粗重功夫一腳踢 老闆刮目相看邀開店：呢個女人唔係女人(飲食男女 Apple Daily) https://youtu.be/7CUTg7LXQ4M)
【娛樂人物】情願市民留家唔好出街聚餐 鄧一君兩麵舖執笠蝕200萬 (蘋果日報 Apple Daily) (https://youtu.be/e3agbTOdfoY)

果籽 ：http://as.appledaily.com
籽想旅行：http://travelseed.hk
健康蘋台： http://applehealth.com.hk
動物蘋台： http://applepetform.com

#甲亢 #甲狀腺亢進 #肥腫難分 #瑜伽 #減肥
#果籽 #StayHome #WithMe #跟我一樣 #宅在家